DEPREMZEDELER İÇİN VERGİ HUKUKU YÖNÜNDEN HUKUK REHBERİ
DEPREMZEDELER İÇİN VERGİ HUKUKU YÖNÜNDEN HUKUK REHBERİ
a- Depremde Yok Olan Mallar için Emsal Bedel Tespiti
b- Amortismana Tabi Kıymetler için Amortisman Oranı Tespiti
c- Deprem Nedeniyle Beyan ve Ödemelerin Ertelenmesi
d- Vergi ve Cezaların Silinmesi
e- Bağış ve Yardımların Gelirlerden İndirilebilmesi
f-
VERGİ HUKUKU YÖNÜNDEN
a- Depremde Yok Olan Mallar için Emsal Bedel Tespiti:
Yasalarımıza göre, depremde malları yok olan ya da zarar gören vergi mükelleflerinin, mükellefler sağ değil ise mirasçılarının, “emsal bedel” takdiri için yazılı olarak Vergi Dairesine başvurmaları zorunludur.
Zira Vergi Usul Kanunu’nun 278. maddesine göre; deprem nedeni ile iktisadi kıymetlerinde önemli bir azalış olan malların emsal bedellerinin tespit edilmesi gerekmektedir.
Bu başvurular, Vergi Daireleri tarafından “takdir komisyonlarına” intikal ettirilecek ve takdir komisyonlarının belirleyecekleri bedellere göre de mükelleflerce “zarar kaydı” yapılabilecektir.
b- Amortismana Tabi Kıymetler için Amortisman Oranı Tespiti:
Otomobil, kamyon, makine, bina, alet, edevat, mefruşat, bilgisayar, mobilya vs. gibi amortismana tabi iktisadi kıymetleri zarar gören mükelleflerin, bunlar sağ değil ise mirasçılarının; vergi dairesine yazılı olarak başvurmaları ve “fevkalade amortisman oranı” belirlenmesini istemeleri gerekmektedir.
Bu başvurular vergi daireleri tarafından “takdir komisyonlarına” intikal ettirilecek, takdir komisyonlarının belirleyecekleri “hurda değerleri”ne göre mükellefler işlem yapacaktır.
c- Deprem Nedeniyle Beyan ve Ödemelerin Ertelenmesi
Vergi Usul Kanunu m. 13’e göre deprem derecesi bakımından mükelleflere ilişkin bir mücbir sebep hâlini oluşturur. Bakanlık, deprem bölgesinde bulunan mükellefler için geçerli olmak üzere mücbir sebep hâli ilan eder.
06.02.2023 tarihindeki depremle ilgili 31.07.2023 tarihine kadar geçerli olmak üzere mücbir sebep ilan etmiştir. Kanunun 15. maddesine göre 31.07.2023 tarihine kadar süreler işlemeyecektir. Bu tarihten sonra duran süre kaldığı yerden işlemeye başlar. Bakanlık duyurusunda ödev ve ödeme süreleri 15.08.2023 tarihine kadar ertelenmiştir. Bu süre itibarıyla beyan ve ödemelerin yapılması gerekir. Yapılandırma kanunları bakımındanda vadelere ilişkin sürelerin uzatılması beklenmektedir.
d- Vergi ve Cezaların Silinmesi
Vergi Usul Kanunu m. 115’e göre varlıklarının en az üçte birini kaybeden mükelleflerin gelir vergisi borçları ve cezaları ve zararla mütenasip olarak silinir. Bunun için Bakanlığa başvuru gereklidir. Zarar derecesi ilgili gelir kaynağı mahalli idare heyetleri tarafından tespit edilir.
e- Bağış ve Yardımların Gelirlerden İndirilebilmesi
7269 sayılı kanunun m. 45’e göre, depremden zarar görenlere yardımla görevli resmi komitelere makbuz karşılığı yapılacak bağış ve yardımlar gelir vergisi uygulamasında doğrudan gider yazılabilir. Diğer taraftan normal dönemler için de geçerli olarak Gelir Vergisi Kanunu’nun m. 11/5’e göre genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi öğrenci yurdu vb. inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile m. 84/11’e göre Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımlar ile tamamı beyannamede bildirilecek gelirden indirilir.