ELAZIĞ’DA BOŞANMA DAVALARI VE YABANCI UYRUKLU EŞLE EVLİLİĞİN SONA ERMESİ
ELAZIĞ’DA BOŞANMA DAVALARI VE YABANCI UYRUKLU EŞLE EVLİLİĞİN SONA ERMESİ
Büyük umutlar ve mutluluklar ile başlayan evlilikler, bazen boşanma ile sonuçlanabilmektedir. Boşanma her ne kadar iki kişinin fiziksel, fikirsel ve duygusal birlikteliklerinin sona ermesi olsa da; boşanmaya bağlı sonuçlar sadece bununla sınırlı değildir.
Boşanma oranları da giderek artan Elazığ’da 2001 yılında 545, 2002 yılında 659 çift ayrılmayı tercih ederek, bu rakam 2019 yılında 771’i, 2020 yılında ise 723’ü buldu. Boşanan 723 çiften 18’i ilk yıl, 54’ü 2’inci yıl, 46’sı üçüncü yıl, 53’ü dördüncü yıl, 48’i 6 ile 10’uncu yıl, 158’i 11 ile 15 yıl, 176’sı da 16’ıncı yıldan sonra boşanmış.
Boşanma sayılarının arttığı Elazığ’da boşanma davalarında insanların aldığı kararların sonuçları itibariyle beklentilerinde sorun yaşamamaları adına bir avukattan hukuki yardım alınmasının faydalı olacağını değerlendirmekteyiz.
Boşanma ile birlikte iki kişi (eşler) dışında çocukların velayet sorunu da var olacaktır. Kişisel İlişki Kurma Hakkı, Geçici=Tedbir Nafakası, İştirak Nafakası gibi hususlar da çocukla beraber gündeme gelecektir.
Bunun yanında eşlerin yoksulluk nafaka hakkı ile maddi ve manevi tazminat durumları da söz konusu olacaktır.
Özellikle boşanma davasının açılmasında öncelikle eşlerin anlaşıp anlaşamama durumuna göre bazı hususları belirtmekte fayda var. Bunlar;
A. Boşanmanın Dayandığı Temel İlkeler
1. Kusur İlkesi
2. İrade İlkesi
3. Temelinden Sarsılma İlkesi
4. Elverişsizlik İlkesi
B. Türk Hukukunda Özel Boşanma Sebepleri
1. Zina(TMK Md. 161)
2. Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış(TMK Md. 162)
3. Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme(TMK Md. 163)
4. Terk(TMK Md. 164)
5. Akıl Hastalığı(TMK Md. 165)
Yabancı Uyruklu Eşten Nasıl Boşanılır ?
Milletlerarası özel hukuk mevzuatında 13.madde boşanma ve ayrılıkta uygulanacak hukuka işaret eder. Eşlerin ayrı vatandaşlıkları olması durumunda uygulanacak olan hukuk müşterek ikametgah hukuku, bulunmadığı takdirde müşterek mutad mesken hukuku bunun da bulunmaması halinde Türk hukukudur.
Çekişmeli boşanma davası varsa yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son altı aydan beri birlikte oldukları yer mahkemesidir. Boşanma davası anlaşmalı açılacaksa yer problemi yoktur taraflar dilediği yer mahkemesinde dava açabilirler.
Boşanma davasında görevli mahkeme ise Aile mahkemesidir.
Yabancı uyruklu eşten boşanma diğer boşanma davalarından farklı değildir. Eşler, yetkili mahkemeye yapacakları boşanma başvurusu ile dava açmalıdırlar. Fakat yabancı uyruklu eşten boşanma aşamasında bilinmelidir ki özellikle yurtdışında açılacak olan davalar, Türkiye’de direk olarak geçerli olmamaktadır. Yabancı uyruklu eşten yurtdışında boşanacak olan kişilerin, boşanma işlemleri kesinleştikten sonra Türkiye’de tanıma-tenfiz davası açmaları gerekir.
1. Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Anlaşmalı boşanma davası, herhangi bir adliyede açılabilir. Yetkili mahkemenin belirlenmesi açısından tarafların ikametgahının bir önemi yoktur. Taraflar uygun gördükleri bir adliyenin aile mahkemesinde anlaşmalı boşanma davası açabilirler. Anlaşmalı boşanma davasının en önemli unsuru anlaşmalı boşanma protokolü olarak kabul edilir. Aile mahkemesi, tarafların hazırladığı anlaşmalı boşanma protokolünü esas alarak boşanma kararı verir.
Çekişmeli boşanma davasında uygulanan usuller anlaşmalı boşanma davasında uygulanmaz; yani karşı tarafa tebligat gönderme, cevap dilekçesi veya ön inceleme aşaması gibi aşamalar geçilerek doğrudan duruşma günü verilir. Tarafların hazırlayarak imzaladığı protokol aile mahkemesi hakimi tarafından duruşmada onaylanarak boşanma kararı verilir.
Anlaşmalı Boşanmanın Unsurları
· Evliliğin En Az Bir Yıl Sürmüş Olması
· Eşlerin Birlikte Başvurması
· Eşin Açtığı Davanın Diğer Eşçe Kabulü
· Hakimin Tarafları Bizzat Dinlemesi
· Eşlerin Uzlaştıkları Şartların Hâkimce Yerinde Görülmesi
2. Çekişmeli Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Boşanma davasının nasıl açılacağı, anlaşmalı veya çekişmeli boşanma davalarından hangisinin tercih edildiğine göre değişir. Ancak, her iki tür boşanma davası da Aile Mahkemesi’nde açılır. Boşanmak isteyen taraflardan biri iki nüsha dava dilekçesi, varsa eklemek istediği belgeleri ve nüfus cüzdan fotokopisini ekleyerek boşanma davasını avukatsız olarak kendisi de açabilir.
Çekişmeli boşanma davasına bakmaya yetkili mahkeme şu şekilde belirlenir:
- Davalı tarafın yerleşim yeri aile mahkemesinde boşanma davası açılabilir.
- Davacı tarafın yerleşim yeri aile mahkemesinde boşanma davası açılabilir.
- Boşanmak isteyen eşlerin son 6 aydan beri ikamet ettikleri yerdeki aile mahkemesinde boşanma davası açılabilir.
1. Boşanmada Maddi Tazminat Koşulları
a. Davacının Mevcut Veya Beklenen Bir Menfaati Zedelenmiş Olmalıdır
b. Boşanma Sebeplerinde Davalı Taraf Kusurlu Olmalıdır
c. Davacı Boşanmada Kusursuz Veya Daha Az Kusurlu Olmalıdır
d. Maddi Zararla Boşanma Arasında Uygun İlliyet Bağı Olmalıdır
Maddi tazminatın miktarının hesaplanmasında gelecekte gerçekleşecek ekonomik menfaatlerin zarar görmesine ilişkin olarak hesaplamanın yapılması zordur. Hakimin burada, kanun koyucunun kendisine tanıdığı taktir yetkisini yerinde kullanması, hayatın olağan akışına ters düşmeyecek şekilde uygun bir maddi tazminat miktarını belirlemesi gerekir.
HUMK. m. 74 gereği hakim kural olarak, maddi tazminat talebinde bulunan tarafın talep etmiş olduğu miktarı aşan her hangi bir karar veremeyecektir. Ancak, hakim, kanun koyucunun kendine tanımış olduğu taktir yetkisini kullanarak ve mevcut delilleri değerlendirerek, talep edilen maddi tazminat miktarından daha az bir tazminat miktarına hükmedebilir.
Yargıtay, maddi tazminata esas alınabilecek menfaatlerin ve boşanma nedeniyle zedelendiği ileri sürülen menfaatlerin, evlilik devam ettiği dönemde normal şartlar altında bir eşin diğerinden bekleyebileceği ölçüde makul, ciddi ve sürekli olması gerektiği yönünde hüküm kurmuştur.
Doktrin ve uygulamada kabul edilen ölçütler; zedelenmiş bir menfaatin varlığı, eğitim düzeyi, evliliğin süresi, kusur dereceleri, boşanma sebebiyle kaybedilen sosyal güvenlik imkânlarından yoksunluk, toplumun yapısı ve yaşam şartları, sosyal ekonomik durumlar, yaş, ailenin yaşam koşulları, eşin iş yerinde çalışan eşin işsiz kalması, eşe güvenerek terk edilen öğrenim durumlarıdır .
2. Boşanmada Manevi Tazminatın Koşulları.
a. Taraflar Boşanmış Olmalıdır
b. Manevi Tazminat Talep Eden Tarafın Kişilik Hakkı Boşanma Sonucunda İhlal Edilmiş Olmalıdır
c. Davalı Boşanmada Kusurlu Olmalıdır
d. Uğranılan Manevi Zararla Boşanmaya Sebep Olan Kusurlu Tarafın Davranışı Arasında Uygun İlliyet Bağı Olmalıdır
Hakim, boşanmaya neden olayın oluş biçimi, kusur durumları, sosyal ekonomik durumları, yaşları, evliliğin süresi gibi kıstasları dikkate alarak takdir yetkisini kullanarak manevi tazminat miktarını belirleyecektir. Manevi tazminata hükmedilecek miktar talep edilen miktarın üzerinde olamaz.